Kolano skoczka

ięzadło rzepki to struktura łączaca rzepkę z kością piszczelową, należąca wraz z rzepką i mięśniem czworogłowym do mechanizmu wyprostnego kolana. „Kolano skoczka” to zmiana przeciążeniowo-zwyrodnieniowa więzadła rzepki w okolicy jej wierzchołka. Jest to relatywnie częsty powód bólu przedniej części kolana. Zazwyczaj rozpoczyna się tuż poniżej rzepki i może w krótkim czasie prowadzić do degeneracji więzadła lub jego urwania.

"Kolano skoczka", jak sama nazwa wskazuje, występuje u osób uprawiających dyscypliny sportowe, których nieodzownym elementem jest wyskok. Spotyka się je u koszykarzy, piłkarzy ręcznych i nożnych, łyżwiarzy figurowych i wielu innych. Wynika z często powtarzanego przeciążania aparatu wyprostnego. Mikrouraz więzadła powstaje zazwyczaj w czasie lądowania po wyskoku, kiedy następuje jednoczasowe wydłużanie i skurcz mięśnia czworogłowego (obciążenie ekscentryczne). Siła jaka działa wówczas na kolano przewyższa ponad dziesięciokrotnie ciężar ciała zawodnika! Bez odpowiedniego postępowania organizm nie jest w stanie wygoić sumujących się mikrourazów więzadła.

Pacjenci z "kolanem skoczka" odczuwają ból w okolicy więzadła rzepki, najczęściej tuż poniżej jego przyczepu do rzepki, który nasila się z upływem czasu, a do bólu dołącza się stopniowo uczucie sztywności i obrzęku kolana.

Zaawansowanie choroby można podzielić na cztery stopnie: Stopień 1 – ból występuje tylko po aktywności fizycznej; Stopień 2 – ból pojawia się już w czasie rozgrzewki, następnie znika aby znów powrócić po grze. Zawodnik jest w stanie efektywnie trenować i grać; Stopień 3 – ból występuje w czasie aktywności fizycznej, co mocno utrudnia efektywność gry; Stopień 4 – naderwanie więzadła i osłabienie aparatu wyprostnego kolana aż do całkowitego zerwania więzadła rzepki.

Objawy choroby:

• ból i tkliwość w obrębie więzadła rzepki, szczególnie w okolicy przyczepu do rzepki przy ruchach związanych z napięciem mięśnia czworogłowego (podskoki, bieg, przysiady)
• poszerzenie zarysu więzadła
• obrzęk w miejscu dolegliwości
• osłabienie oraz zanik mięśnia czworogłowego w miarę rozwoju choroby

Dokładnie zebrany wywiad od pacjenta oraz badanie lekarskie pozwalają na postawienie rozpoznania. Pomocne również jest badanie USG, które określa rozległość uszkodzenia więzadła.

Leczenie choroby w fazie początkowej (stopień 1 i 2) można rozpocząć od leczenia zachowawczego. Zaleca się odpoczynek, okłady i masaże lodem, leki przeciwzapalne i przeciwobrzękowe oraz elewację kończyny. Równie ważne jest wzmacnianie i rozciąganie mięśnia czworogłowego oraz rozciąganie mięśni zginaczy.

Kiedy zapalenie jest opanowane zawodnicy mogą rozpocząć program rehabilitacji skoncentrowany na ćwiczeniach wzmacniania ekscentrycznego aparatu wyprostnego kolana. W przypadkach bólu przewlekłego, nawracającego lub w przypadku częściowego zerwania więzadła rzepki konieczne jest leczenie chirurgiczne. Polega ono na usunięciu tkanek uszkodzonych i zapalnych z więzadła co ułatwia proces gojenia. Czasem konieczne jest dodatkowo usunięcie fragmentu wierzchołka rzepki z użyciem artroskopu. Rehablilitacja po zabiegu wymaga od zawodnika cierpliwości i wytrwałości. Powrót do sportu jest zazwyczaj możliwy po upływie 3-6 miesięcy i zależy od stopnia uszkodzenia więzadła.

Regularne wzmacnianie i rozciąganie mięśnia czworogłowego oraz mięśni zginaczy kolana jest najlepszym sposobem na uniknięcie tego typu urazu. Przygotowanie kondycyjne przed sezonem powinno zawierać ćwiczenia ekscentryczne mięśnia czworogłowego o stopniowo zwiększanej intensywności tak, aby uodpornić więzadła na powtarzane obciążenia. Równocześnie nie wolno zapomnieć o czasie na odpoczynek. Jak zwykle, najlepszym sposobem na uniknięcie dolegliwości jest prewencja.