Chondromalacja rzepki

Znaczną grupę chorych stanowią dzieci i młodzież, u których w wywiadzie brak jednoznaczynych urazów stawów kolanowych. Bóle trwają niejednokrotnie przez wiele lat, z czasem nasilają się uniemożliwiając ćwiczenia sportowe a nawet dłuższe obciążenie, chodzenie. Jest zadziwiające, że przy tak wielkiej liczbie analogicznych przypadków jest tak rzadko rozpoznawana prawdziwa przyczyna w/w dolegliwości - chondromalacja rzepki (rozmiękanie chrząstki stawowej rzepki)

Chrząstka stawowa rzepki jak każda tkanka chrzęstna w każdym stawie powinna posiadać określone parametry dla ochrony warstw głębiej leżących - tkanki podchrzęstnej, kostnej. Chrząstka stawowa nie posiadając unerwienia obwodowego w sposób mechaniczny chroni kość przed uciskiem, tarciem. W przypadku chondromalacji, czyli rozmiękania chrząstki, nie spełnia ona wymaganych warunków - sprężystości, twardości. Zbyt miękka, popękana lub z ubytkami jest przyczyną przenoszenia obciążeń głębiej - w warstwy unerwione, co powoduje ból i często objawy stanu zapalnego kolana.

Brak prawidłowego leczenia prowadzi do bardzo wczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego.

Etiologia zmian patologicznych nie została dotychczas wyjaśniona. Stworzono wiele teorii tłumaczących ich rozwój w chrząstce stawowej rzepki. Wielu zwolenników ma teoria urazowa. Może to być zadziałanie jednego silnego urazu, który może spowodować uszkodzenie chrząstki stawowej rzepki. Także często powtarzające się mikrourazy, jak np częste ruchy skrętne czy mechaniczne przeciążenie kolana, mogą doprowadzić do powstania schorzenia.

Inne przyczyny rozwoju chondromalacji rzepki to:

• typ jej budowy
• nawykowe podwichnięcie lub zwichnięcie
• zespół nadmiernego bocznego przyparcia rzepki
• występowanie krawędzi Outerbridge’a (zaburzenie rozwojowe chrząstki wzrostowej na kości udowej)
• zwiększona antetorsja szyjki kości udowej
• zewnętrzna torsja kości piszczelowej
• nadmierna koślawość kolan
• zmniejszona siła i wydolność mięśnia czworogłowego
• zaburzenie odżywienia chrząstki po unieruchomieniu gipsem lub ortezą.

Badania śródoperacyjne wykazują, że chondromalacja występuje dość często, nierzadko bezobjawowo, bo od 20 do 65% przypadków.

Głównym objawem klinicznym jest ból kolana, który występuje w trakcie:

• chodzenia, zwłaszcza w czasie chodzenia po nierównym podłożu,
• chodzenia po schodach,
• dłuższego stania,
• siedzenia ze zgiętymi kolanami,
• kucania,
• klęczenia.

Dodatkowo występuje przeskakiwanie i trzeszczenie w stawie lub tarcie przy zginaniu i prostowaniu kolana.